Antik Dönemin ünlü kadın şairi Sappho, aristokrat bir aileden yetiştiği halde Antik Yunan dünyasının kadınlara bakış açısını umursamayıp, lirik şiir konusunda oldukça başarılı olmuştur.
M.Ö. 630-612 arasında doğduğu düşünülen Sappho, Lesbos Adası’nda Arkaik Dönem’de (M.Ö. 750-480) doğmuştur. Bu döneme ait bilgiler pek yoktur. Sappho’nun yaşadığı zaman aralığında ünlü filozoflardan Sokrates, Platon, Aristoteles’in henüz doğmadığını hatırlatmakta fayda var.
Atina’da demokrasi ve kültürel etkileşimin henüz gelişmediğini ve kabile gelenekleriyle yaşadığını, Ionia’nın ise ticareti ve isonomia (eşit düzen) bakımından gelişmiş olduğu görülmektedir.
Sappho’nun doğduğu Lesbos adası o dönem üç aristokrat aile tarafından yönetiliyordu, geri kalanlar toprak için çalışan kölelerdi.
Yunan lirik şair Sappho hakkında bilinen bilgiler oldukça kısıtlıdır. Sappho’nun babası Skamandronymos, annesi Kleis’tir. Üç erkek kardeşinden biri olan Kharaksos, Mısır’da Naukratis’e Lesbos şaraplarını ihraç etmekteydi (Str., Geog., 17.1.33).
Zengin bir aileden geldiği için Sappho’nun iyi bir eğitim aldığı düşünülmektedir.
Sappho’nun günümüze dek ulaşan ve oldukça hasarlı bir durumda olan fragmanında, Lesbos’un aristokrat ailesinden olan Kleanaktidai’ların kendisini sürgüne gönderdiği geçer (Sapp. fr. 98b).
Şiirlerinde genel olarak siyasetten ve politikadan ayrı tavrı, kadınların siyasetten uzaklaştırılmış olmasından mı yoksa kendisinin mi yazmak istemediği günümüzde cevabı bilinmeyen sorulardandır.
Elbette sürgüne gönderilmiş olmasından bir cevap çıkartılabilmektedir. Sürgüne Sicilya’ya gönderilmesiyle oradaki yerel halkın Sappho’nun heykelini yaptığından da söz edilebilmektedir (Cic., Verr., II 4; 126-127; Dubois, 1995:15).
Özel hayatına baktığımızda Kerkylas adındaki bir zenginle evlendiği düşünülmektedir (Johnson, 2007: 23). Yine kendi şiirlerinde bahsettiği Kleis adından bir kızı bulunmakta.
Evlenmiş genç kadınlar için kurmuş olduğu okulda yani Lesbos’ta hayatını geçirdiği söylenmektedir. Hayatını geçirdiği ve doğduğu Lesbos’ta öldüğü rivayet edilir.
Yazığı şiirler Platon, Dionysios gibi usta düşünürlerden övgüler almıştır.
Ölümüyle ilgili rivayet edilen bilgilere göre, Phaon ismindeki bir kayıkçıya aşkından dolayı, kayalıklardan atlayıp intihar ettiği söylenir (Menan., Lev., fr. 1; Plin., NH, XXII, 20).
Sappho’nun ölümünden sonra antik dönemde ondan geriye şiirleri ve özgü dolu öğretmenliği kalmıştır.
Kaynaklar ve İleri Okuma:
E. Şar İşbilen ve D. Çığır Dikyol , “Antik Yunan Dünyasında Bir Kadın Olarak Sappho’nun Yeri”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı. 66, ss. 147-161, Eki. 2020
Uzayla – Kültür Evreni
