Aykırı Dilleriyle Beat Kuşağı ve Allen Ginsberg

1950’lerde ortaya çıkan ve II. Dünya Savaşı sonrası Amerika’nın toplumsal normlarına ve kültürel alışkanlıklarına meydan okuyan bir edebi hareket olan Beat Kuşağı Hareketi, bize bıraktığı kitaplar, şiirler ve müziklerle hala birçok insanın Beat ruhunu yaşamasına olanak sağlıyor.

Bu alışılmışın dışındaki kültürel hareketin temelinde, o zamanın uyumculuğundan koparak daha otantik ve spontane bir yaşam tarzını benimsemek yatıyordu. Beat Kuşağı isminin topluma ilan edilmesi, hareketin öncülerinden Jack Kerouac’ın arkadaşı John Clellon Holmes’ın New York Times’da “Beat Kuşağı” adlı makalesini yazmasıyla oldu. Terim, “1950’lerde geleneksel toplumu reddeden ve Zen Budizmi, modern caz, özgür cinsellik ve keyif verici uyuşturucuları tercih eden gençlerin hareketine” atıfta bulunuyordu. Meteliksiz, yersiz yurtsuz, dışlanmış, yorgun, bitkin gibi anlamlara gelen ‘beat’ kelimesinin ‘beatific’ (kutsayan/mutlu eden) çekimine dikkat çeken ve kelimeyi yeniden şekillendiren de Kerouac oldu.

O yılların ana akımı karşısında duran bu kuşak, maddi ve tüketim gerçeği yerine, insanın benzersiz gelişimini vurguladılar. Bir yaşam biçimi olarak Doğu felsefelerini ve kendini keşfetme aracı olarak uyuşturucu deneylerini teşvik ediyorlardı. Uyuşturucu kullanımına karşı duyarlılıkları, Afro-Amerikan caz kültürüne ve kentsel Amerika’nın yenilikçi kültürüne olan ilgilerinden kaynaklanıyordu. Geleneksel toplumun arasına karışmayı reddedip özgür olmayı istiyorlardı ve isyanlarını dile getirmek için sanatı kullandılar. Bohem yaşam tarzını benimsemek için özel bir çaba sarf etmiyor, içlerinden geldiği gibi yaşamlarını sürdürüyorlardı. Teknolojik gelişmeleri kucaklayıp doğayı hiçe sayan toplumun aksine onlar, doğanın korunması ve yüceltilmesi gerektiğine inanıyorlardı.

Filtresiz Yazınlar: Beat Şiiri

Beat Kuşağı’nın öncülerinden biri olan Allen Ginsberg ile birleşen çoğu edebiyatçı, hareketin temelindeki duruşu yazdıkları eserlere taşımışlar, hiçbir sanat akımına doğrudan bağlılık göstermeyerek kendi dillerini oluşturmuşlardır. Allen Ginsberg’in Uluma şiirinin 1956’da yayımlanması, Beat edebiyat tarihinde bir dönüm olmuştur. Bu uzun şiir, edebiyatta uzun süredir ihmal edilmiş bir sözlü geleneğe bir tür dönüş olarak yüksek sesle, neredeyse zikredilerek okunmak üzere tasarlanmıştır.

Şiirin içeriği insanları hayrete düşürmüş, Amerika’da pornografinin tanımına meydan okuyan bir müstehcenlik davasını ateşlemişti. Uluma, içeriğindeki uyuşturucu bağımlıları, serseriler, fahişeler ve dolandırıcılar olan özne kullanımıyla okuyucuyu/dinleyiciyi Amerika’nın yeraltında bir tura çıkaran bir eserdi. Uyum ve kişisel çıkara dayanan sisteme karşı öfkeyi içgüdüsel dilindeki argo, küfür ve alışılagelmişin dışındaki direkt yazımıyla göstermişti. Bütün bunlar 1950’lerin kuruluşu için şok ediciydi, ancak Ginsberg sadece ilhamının yolunu izliyordu.

Öte yandan Uluma, geleneklerden, deneylerden, mistisizmden, mantıksızlıktan ve aşktan kurtuluş yoluyla hayatın kutlanmasını teşvik ediyordu. Duygular onu yönlendirdikçe yükselen ve alçalan, inişli çıkışlı benzersiz bir ritim kalıbı kullanarak yalnızca biçim ve dil geleneklerinden kurtulmaya çalışmıştı. Şairin amacının aslında insanları şok etmek değil onları harekete geçirmekti. Bu biricik şiiri ile insanları günlük yaşamlarının sıradan rutininden uyandırıp farklı duyguları ve hisleri yaşatan Ginsberg, Beat şiirinde saygınlıkla bir liderlik gösterdi.

İşte Beat Kuşağı, içinde bulunduğu sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel konumun ve yabancı bir toplumun yarattığı yüksek baskı ortamına karşı duygu ve düşüncelerini ifade ettikleri araçlara karşı koyamamışlardır. Böyle bir çabaya girişme ve böyle bir edebiyat eseri yaratma sürecinin tamamı, yalnızca çevrenin öfkeli birey ile tekdüzeliğe boğulmuş uyuşmuş toplum arasında bir gerilim sağlamasını istemez; aynı zamanda bireyden kendisiyle 1950’lerin gerçekliğinin temelleri arasında nabız gibi atan bu enerjiyi somutlaştırmasını ister. Bu çok kısıtlı hazineyle birlikte bazı aşırı yöntemlere başvurarak sanatlarını dünyaya duyurmakta başarılı olmuşlardır.

Dinlemek için - Podcast: https://open.spotify.com/episode/7bj36fkA6kOwJLUd86WLBJ?si=nfQuRFbwSwOlo1OsPUBx4w