1986’da, 28 Ocak saat 11:38’de (Doğu Zaman Dilimine göre), Cape Canaveral, Florida’dan fırlatılan uzay mekiği Challenger; uzaya seyahat eden ilk sıradan ABD sivili olan Christa McAuliffe ile ilerliyor. New Hampshire’dan 37 yaşında bir lise sosyal bilgiler öğretmeni olan McAuliffe, Challenger’ın yedi kişilik ekibi arasına girme hakkı kazandıran bir yarışmada galip geldi. Aylarca mekik eğitimi aldı, ancak daha sonra 23 Ocak’tan itibaren 6 gün daha beklemesi istendi çünkü hava durumu ve tekniksel problemlerden dolayı Challenger’ın fırlatılma geri sayımı tekrar tekrar uzatıldı. En sonunda, mekik 28 Ocak’ta fırlatıldı.
Havalandıktan yetmiş üç saniye sonra, Christa’nın ailesi de dahil olmak üzere yeryüzündeki yüzlerce kişi, çatallaşmış duman ve ateş bulutu içinde dağılan mekiğe inanamayarak baktı. Milyonlarca kişi de bu can alıcı trajediyi televizyondan canlı yayın olarak izledi. Kimse hayatta kalamadı.
1976’da, Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), dünyanın ilk yeniden kullanılabilir insanlı uzay aracı olan Enterprise’ı tanıttı. Beş yıl sonra, mekiğin uzay uçuşları, Columbia’nın 54 saatlik bir görevle uzaya seyahat etmesiyle başladı. İki tane sapasağlam roket güçlendirici ve yabancı bir tank tarafından fırlatılan, uçak görünümlü bir mekik Dünya’nın yörüngesine girdi. Mekik, görev tamamlandığında hızını azaltmak için motorlarını ateşledi ve atmosfere indikten sonra adeta bir kayık gibi karaya vurdu. İlk mekikler, uydu ekipmanlarını uzaya taşıdı ve çeşitli bilimsel deneyler yaptı. Challenger felaketi, ilk büyük mekik kazasıydı.
Felaketin ardından Başkan Ronald Reagan, Challenger’da neyin yanlış gittiğini belirlemek ve gelecekteki korektif önlemleri geliştirmek için özel bir komisyon atadı. Başkanlık komisyonu eski dışişleri bakanı William Rogers tarafından yönetildi. Komisyonda eski astronot Neil Armstrong ve eski test pilotu Chuck Yeager da vardı. Soruşturmanın sonucunda, felaketin iki katı-yakıtlı roketten birinde bir “O-ring” contasının arızalanmasından kaynaklandığı anlaşıldı. Elastik O-ring, büyük kayıplarla sonuçlanan bir olaylar zincirini başlatan fırlatma sırasındaki soğuk ısı nedeniyle beklenildiği gibi bir geri dönüş yapamadı. Bunun sonucunda, NASA, uzay mekiğinin bir takım özelliklerini yeniden tasarladığı için iki yıldan fazla süredir uzaya astronot göndermedi.
Eylül 1988’de, Discovery’nin başarılı bir şekilde sunulmasıyla uzay mekiği uçuşları yeniden başladı. O zamandan bu yana, uzay mekiği, Hubble Uzay Teleskobu’nun onarımı ve bakımı, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun inşası gibi sayısız önemli görevi gerçekleştirmiştir.
1 Şubat 2003’te ikinci bir uzay mekiği felaketi, Columbia’nın atmosfere yeniden girmesi ve parçalanmasıyla ABD’yi sarstı. Sağ kalan kimse olmadı. Columbia’yı düşüren sorunların tatmin edici bir şekilde çözülmediğine dair korkulara rağmen, Discovery’nin tekrar yörüngeye yerleştirildiği 26 Temmuz 2005’te uzay mekiği uçuşları yeniden başladı.
Uzay Mekiği programı, son görevi olan STS-135’in Atlantis tarafından Temmuz 2011’de uçurulmasından sonra 31 Ağustos 2011’de resmi olarak sona erdi.
Kaynaklar: https://www.history.com/this-day-in-history/challenger-explodes
Uzayla – Kültür Evreni