Galileo, Jüpiter gezegenini, uydularını ve diğer bazı Güneş Sistemi nesnelerini inceleyen Amerikan robotik bir uzay aracıdır. İtalyan astronom, dâhi Galileo Galilei’nin adını taşıyan uzay aracı, bir yörünge aracı ve bir giriş sondasından oluşmaktadır. 18 Ağustos 1990’da Dünya yörüngesine teslim edildi.
Galileo, Venüs ve Dünya’nın yer çekimse uçuşlarının ardından 7 Aralık 1995’te Jüpiter’e ulaştı ve Jüpiter’in yörüngesinde dönen ilk uzay aracı oldu. İlk sondayı Jüpiter’e fırlatarak direkt atmosferini ölçtü. Büyük anten sorunlarına rağmen Galileo, 951 Gaspra’nın ilk asteroit uçuşunu gerçekleştirdi ve 243 Ida civarında ilk asteroit uydusu Dactyl’i keşfetti. 1994’te Galileo, Shoemaker Kuyruklu Yıldızı-Levy 9’un Jüpiter ile çarpışmasını gözlemledi.
Jüpiter’in atmosferik bileşimi ve amonyak bulutları kaydedildi, bulutlar tahminen atmosferin alt derinliklerinden gelen akışlarla yaratıldı. İo’nun volkanizması ve Jüpiter’in atmosferiyle plazma etkileşimleri de kaydedildi. Galileo’nun topladığı veriler, Europa’nın buzlu yüzeyinin altındaki bir sıvı okyanus teorisini destekledi ayrıca Ganymede ve Callisto’nun yüzeylerinin altında benzer sıvı- tuzlu su katmanlarının göstergeleri olduğunu gösterdi.
Ganymede’nin manyetik bir alana sahip olduğu gösterildi ve uzay aracı, Europa, Ganymede ve Callisto çevresindeki dışkılar için yeni kanıtlar buldu. Galileo ayrıca Jüpiter’in sönük halka sisteminin, dört küçük iç uydu üzerindeki darbelerden kaynaklanan tozdan oluştuğunu keşfetti. Jüpiter’in manyetosferinin kapsamı ve yapısı da haritalandı.
1. Jüpiter’in Io adlı uydusunda meydana gelen aşırı sıklıktaki volkanik aktiviteler yakından gözlemlenmiştir. Io uydusunun dünyanın birincil oluşum zamanlarına benzediği sonucuna ulaşılmıştır.
2. Jüpiter’in Europe adlı uydusunda çeşitli sıvılardan oluşan okyanuslar bulunduğu elde edilmiştir.
3. Ganimede uydusunun kendisine ait manyetik alanı olduğu tespit edildi. Güneş sisteminde ilk kez bir gezegene ait uydunun kendi manyetik alanı olduğu bu sayede görülmüştür.
4. Jüpiter gezegenine ait manyetosfer adı verilen manyetik alanın yapısına ilişkin önemli bilgiler edinilmiştir.
5. Jüpter’in atmosferinde amonyaktan oluşan bulutlar olduğu ilk kez tespit edilmiştir.
Galileo uzay aracı, ayrıca Jüpiter’e olan seyahati sırasında, rotası üzerinden geçen 951 Gaspra adı verilen asteroidi de yakından gözlemleme ve fotoğraflarını çekme şansı bulmuştur. Bu sayede ilk olarak bir asteroid yakından incelenmiştir. Uzay aracı 1994 yılında Jüpiter gezegenine çarpan Levy 9 isimli kuyruklu yıldızın gezegene çarpma anlarını da görüntülemiştir.
Galileo uzay aracı, Jüpiter gezegenine ve uydularına ilişkin çok değerli veriler elde edilmesini sağlamıştır. Güzel, başarılı bir görev icra eden Galileo uzay aracının, teknolojinin günümüze göre daha geri olduğu 1980’li yılların sonunda üretilmiş olması da gerçekten bu başarının ne kadar büyük olduğunu ortaya koyuyor.
Uzayla – Kültür Evreni
