Bu ilk dönem, Doğa Felsefesi veya Presokratik felsefe olarak nitelendirilmiştir. Felsefe, doğa ya da varlık felsefesi olarak ortaya çıkmıştır. Felsefe bu dönemde varlık üzerine sistematik bir düşünüm olarak ortaya çıkmıştır. İlk doğa filozofları (Presokratikler) görünüş-gerçeklik ayrımı yapmış, görünüşlerin gerisinde bir düzen, sistematiklik olduğuna inanmışlardır. Presokratikler doğaya ilişkin açıklamanın, doğanın kendisinde aranması gerektiğini savunmuşlardır.
İlk doğa filozofları arkhe (ilk neden) üzerine yoğunlaşmışlardır. Görünüşün, çokluğun, ilişkilerin, oluşların ardındaki değişmez olanı ararlar. Buna da birlik adını verirler. İlk Çağ felsefesi, mitolojiden ya da çoktanrılı dinden kopuş ve doğal olayların yine doğal nedenlerle açıklanmasıyla başlamıştır. Presokratikler, bir töz, kalıcı varlık ya da birlik arayışında olmuşlardır.
Presokratikler dört döneme ayrılırlar. Bunlardan birincisi İyonya Okulu dönemidir. İkincisi madde yerine form üzerinde duran Pythagorasçı okul dönemidir. Üçüncü dönem Herakleitos ve Parmenides felsefesi dönemidir. Son olarak dördüncü dönem ise Empedokles, Demokritos ve Anaksagoras’ın bulunduğu dönemdir. Fark edildiği gibi dönemlerin oluşmasındaki en önemli faktörlerin başında okullar vardır.
İyonya Okulu
Felsefe tarihinin ilk düşünce geleneğini oluşturan İyonyalı Filozoflar, Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes’dir. İyonya Okuluna aynı zamanda Miletos okulu da denir.
Miletoslu filozoflar maddi neden üzerinde yoğunlaşmışlar ve dünyadaki her şeyin tek bir nedenden, maddeden türediğini düşünmüşlerdir. Onlar monist filozoflar olarak nitelendirilmişlerdir. Nedeni ise maddeyi evrendeki biricik gerçek olarak görmeleri, yani bir birlik aramalarıdır. Onlar hiçten hiçbir şey çıkmayacağını (nihil ex nihilo fit) savunmuşlardır. Yani madde ve dünyanın ezeli olduğunu düşünmüşledir.
Thales
Miletos Okulu’nun kurucusu, felsefenin ve bilimin öncüsü olarak kabul edilir. Yedi bilgeden ilkidir. Thales’in MÖ 6. yüzyılın ilk yarısında yaşadığı sanılıyor. Özellikle matematik ve astronomi alanında çalışmalar yapmıştır. Thales, görünüş-gerçeklik, çokluk-birlik ayrımı yaparak fenomenlerin olmadığı sonucuna varmıştır. Thales arkhenin, ilk nedenin ”su” olduğunu öne sürmüştür.
Anaksimandros
İyonya Okulu’nun ikinci filozofudur. Aynı zamanda Thales’in öğrencisidir. Thales’ten farklı olarak, öğretilerini kaleme almış ilk filozoftur ve eseri Yunancada düzyazı olarak kaleme alınmış ilk kitaptır. Peri Phusis (Doğa Üstüne) eserler yazmıştır. Günümüze cümlelerinden bir tanesi ulaşmıştır. Anaksimandros politikacı, astronom, haritacı ve matematikçi kimliği bulunan bir filozoftur.
Akdeniz’i merkeze alan bir yer haritası ve güneş saatini yapmıştır. Biyolojide evrim ile ilgili farklı düşünceleri olmuştur. Yaşamın denizlerde başladığını daha sonra canlıların karaya çıktıklarını savunan bir kuram geliştirmiştir. Thales’in su nedenine karşı çıktı. Suyun nicelik bakımından sınırlı, nitelik bakımından belirli olduğu gerekçesiyle karşı çıktı. Ona göre evrenin arkhesi nitelik bakımından belirsiz, nicelik bakımından sınırsız bir madde olmalıdır. Buna da apeiron adını vermiştir.
Anaksimenes
İyonya Okulu’nun sonuncu filozofudur. Anaksimandros’un öğrencisidir. Düşünceleri geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Nedeni ise Milet’in Persler tarafından işgal edilerek tahrip edilmesidir. Anaksimenes’in öğrencileri işgal edilmeyen Ege kentlerine dağılmışlardır. Bu dağılışların sonucunda da Anaksimenes’in fikirleri dört bir yana dağılmıştır. Anaksimenes öğretmeni Anaksimandros gibi fizikçi ve doğa bilimcisidir.
Anaksimenes ilk neden (arkhe) olarak ”havayı” söylemiştir. Havada aynı bir yaprak gibi yüzen, bir masa kapağı şeklinde dünya anlayışını ileri sürmüştür. Birçok fikri öğretmeni Anaksimandros yerine Thales’e yakındır. Yani Anaksimenes’in felsefesi geriye dönüştür. Anaksimandros’un çok maddeciliği tekrar Anaksimenes felsefesinde yerini tek maddeye bırakmıştır. Ona göre havanın kapladığı alan sudan fazladır.
Bir diğer konu din için Anaksimenes fazla yorum yapmamıştır fakat ruhtan bahsetmiştir. Ona göre ruh yaşamı ayakta tutan ”nefes”dir.
Okumaya Devam Et – İkinci Dönem: Pythagorasçılar
Dinlemek için - Podcast: https://open.spotify.com/episode/1R5dEHhq17qi97V6fLxvob?si=77nughcCR4Gf03GhMd-Prw
