Andy Warhol ve Pop Art Akımı

Andy Warhol 1928 yılında ABD sınırları içinde Pittsburgh şehrinde doğmuştur. Slovak asıllı sanatçı farklı sanat eserleri ve Slovak kültürünün etkisi altında popüler ikonalar yaratarak yaşamını sürdürmüştür. Sanat çalışmalarıyla içinde bulunduğu dönemin popüler akımı Pop Art’ı besleyerek Amerikan medyasına yönelik sanatını tüm dünyada etkin hale getirmiştir. II. Dünya Savaşı Sonrası 1950’li yıllarda ABD ile birlikte İngiltere’nin de sanatsal ve kültürel yaklaşımına etki eden bu akım yaşam alanı olan evlere kadar girerek popüler kültür ögelerini yüceltmiştir. Popüler kültürden beslenen Pop Art akımı varlığını her dönemin ikonlarıyla sürdürmeye devam etmiştir.

Pop Art ve Sanat Ürünleri

50’li ve 60’lı yılların renkli, eğlenceli bir o kadar da trajik akımı olan Pop Art, hem sanatçıları hem de sanat eserleri için çokça eleştiri almıştır. Ünlü sanat tarihçilerinden Pop Art akımının oldukça yüzeysel ve geçici olduğunu belirtenler olmuştur. Bu eleştirilere karşılık olarak Andy Warhol asıl yüzeysel olanın kendileri olduğunu belirtmiştir. Çünkü Pop Art özellikle 50’li ve 60’lı yıllarda tüm dünyayı etkisi altına almış olsa da her dönem içinde trend olan görüntü, ürün ya da etkinliklerden beslenerek pop kültürünü yaşatmaktadır.

Pop Art sanatı Andy Warhol ile tanınıp uluslararası boyutta etkiye ulaşsa da resim, baskı ve ürün tasarım çalışmalarında farklı sanatçıların isimleri karşımıza çıkmaktadır. Pop Art sanatından sonra değişen evleri ifade eden Richard Hamilton, popüler kültürü ürün tasarımına yansıtan Irving Harper ve heykel çalışmasıyla Jeff Koons Pop Art sanatını farklı boyutlarda hayata geçirmiştir. Hepsinde halk içerisinde popülerlik kazanmış ögelerin farklı boyut, renk ve malzemelerle yeni bir bağlama oturtularak halka yeniden sunulduğu görülmektedir.

Andy Warhol ise özellikle Amerikan medyasının stratejilerini bilerek medyaya yönelik eserlerini meydana getirmiştir. En ünlü eserlerinden Cambell’s Soup 32 adet çorba konservesini barındıran 50cm’e 40cm’lik bir eserdir. Bu eserdeki en büyük etki ilk bakışta tüm konservelerin aynı olduğu algısıdır. Ancak tek tek incelendiğinde her çorba konservesinin içerik yazısının farklı olduğu, seri üretimin getirdiği aynılaşmayla birbirinden ayırt etmenin zor olduğu görülmektedir.

Warhol’un 1964 yılında yapmış olduğu Marilyn Monroe tablosu 20. Yüzyılda yapılmış en yüksek maddi değerdeki tablodur. Eser 195 milyon dolarlık rekor fiyatla alıcı bulmuştur. Andy Warhol kendi sanat çalışmaları dışında farklı sanatçılara da destek olmuş ortak işler çıkarmıştır. Özellikle grafiti sanatında gizli bir yetenek olarak gösterdiği Jean-Michel Basquiat ile aralarındaki dostluk pop sanatını baskı ve serigrafi çalışmalarından şehir ve müze duvarlarına taşımıştır. Andy Warhol desteğiyle kendisini şehrin arka sokaklarından sonra sanatın merkezinde bulan Basquiat kültürel kimliğini popüler siyasi konularla birleştirerek eserlerini ortaya çıkarmıştır. Medyanın oldukça ilgisini çeken bu dostluk dönemin siyasi ortamından dolayı sanatın birleştirici ve büyüyen gücünü göstermiştir.

”Sanat Medya İçindir”

60’lı yılların medyasıyla birlikte popülerleşen kültür ögelerinden beslenen Pop Art Akımı içinde eserlerini meydana getiren Andy Warhol resim, baskı sanatları ve sinema alanında çalışmalar yapmıştır. Yenilikçi ve dönemin estetik anlayışının çok ötesinde işler çıkaran Warhol günlük hayata yerleşmiş nesnelerin birer sanat eseri olarak sunulabileceğini iddia etmiştir. Var oluş bağlamı değiştirilen nesne ve görüntüler bir müze ya da sanat galerisinde yer aldığında eser haline gelmiştir.

Andy Warhol bu yöntemi kullanarak seri üretime katılan ve endüstrileşmiş nesneleri baskı sanatıyla birer esere dönüştürmüştür. Bu yolun tam tersi olarak sanat çalışmalarında bulunan popüler medya sanatçılarının görsellerini de endüstri teknikleriyle ile bir araya getirerek çoğaltmıştır. Pop Artın içeriğini bu şekilde geliştirerek ünlü sanatçılara eserlerinde yer vererek onları birer ikona haline getirmiştir. Marilyn Monroe, Elizabeth Taylor ve Madonna gibi ünlü sanatçıların fotoğraflarını seri üretimin getirdiği baskı yöntemleriyle yeniden yorumlamıştır.

Ünlü sanatçılar üzerinden gerçekleştirdiği bu çalışmalar doğrultusunda medyanın da aslında seri üretim gibi sürekli kitlelere yeni popüler kişi ve nesneler sunduğunu belirtmiştir. Bu süreklilik nedeniyle gelecekte herkesin 15 dakika ünlü olacağını söyleyen Andy Warhol günümüz sosyal medya hakimiyetini ön görmüş gibidir. Sanatçının içinde bulunduğu dönemin geleneksel medya araçları ile gerçekleşen tüketim kültürü günümüzde yeni medya ile daha da gelişmektedir. 15 dakika ya da 15 saniyelik ünlü olma çabalarıyla popüler görüntüler üreten kitleler oluşmuştur. Geleneksel medyada geniş yer tutan ve birer marka haline gelmiş oyuncu, şarkıcı ve magazinsel ünlüler Pop Art akımını beslemiştir. Pop Art kendi içinde de medyadan beslenip medya için eser üreten bir sanat haline gelmiştir.

Üretim ve tüketim etkinliklerinin giderek hızlandığı bu günlerde herkesin ve her şeyin her an popüler olabilmesini sağlamaktadır. Seri üretimin sanatı ve sanatın seri üretimini meydana getiren Pop Art geçici ve yüzeysel olmanın ötesinde her dönemde günlük yaşamımızı aktif ve derinden etkilemektedir. Geleneksel medya ile ortaya çıkan Pop sanatı bugün sosyal medya uygulamalarıyla çoğalıp yeniden oluşturulmaya devam etmektedir.

Kaynaklar

• Michael Dayton Hermann (Ed.) (2021) Warhol on Basquiat. Andy Warhol’s Words and Pictures, Taschen GmbH.
• MoMa, Andy Warhol – Andy Warhol: Campbell’s Soup Cans and Other Works, 1953–1967, https://www.moma.org/calendar/exhibitions/1517?#installation-images
• Sanat Tarihi, Andy Warhol’un “Campbell’s Çorba Konserveleri” Neden Sanattır? https://www.youtube.com/watch?v=eQvNvScKoGA
• The Andy Warhol Diaries, From Executive Producer Ryan Murphy, Netflix, 2022.
• Tate Modern Müzesi / Global Modernizm, Pop art Nedir? https://www.youtube.com/watch?v=6kvKyrUJlQ0

Dinlemek için - Podcast: 
https://open.spotify.com/episode/49CJeAesNnV1EBRVtFMKK5?si=JJSK6m-URK-Qkw87Wbw0rw