İnsanlık tarihinin maddi kalıntılarını inceleyen arkeologlar, arkeoloji biliminin gelişimini sürdürürler. Arkeoloji bilimi; eski eserler bilimi diye de nitelendirilebilir, insanlık tarihinde çıkmış eserleri araştıran, tarif ve tasnif eden bir bilim dalıdır.
Sanat tarihi de görsel sanatların tarihini inceleyen bir daldır. Sanat tarihi, genel olarak eserlerin kökenlerini, üretimini, yayılış alanını, imgeleri ve nesneleri hakkında bilgi edinmeyi hedefler. Geçmişte oluşturulan eserler, kendi dönemine özgü nitelikler taşıdığından dolayı sanat tarihçileri de bu kültürü araştırır.
İnsan tarihi öncesi arkeoloji kadar, sağlıklı kılan ve filozofca düşündürten pek az hobi vardır.
Arkeolojinin ABC’si, Paul Bahn
Günümüzde, ülkemize sanat tarihi ve arkeoloji arasındaki ayrım yalnızca zaman açısından ayrılmıştır. Prehistorik Dönemler’den Bizans Dönemi’ne kadar olan süreç arkeolojiye, sonrası da (Bizans, Selçuklu, Osmanlı ile sonrası) sanat tarihinin ilgi alanına bırakılmıştır. Elbette bu durum üzerine ciddi şekilde düşünülmelidir ve bu çizgilerin üzerine değerlendirilmelidir. 1990’ların başında birbirinden ayrılan bu alanların kendi sınırları daha net çizgilerle belirlenmelidir.
Örneğin Türk tarihinde Osmanlı’ya baktığımızda arkeoloji sarayın pek umursadığı bir alan değildi. İmparatorluğun sonlarına doğru Osman Hamdi Bey’in katkılarıyla İmparatorluk Müzesi (Müze-i Hümayun) kurulmuş ve Asar-ı Atika Nizamnamesi adıyla ilk defa kültür varlıklarını koruma ile ilgili yasa çıkarılmıştır.
Fakat genel olarak arkeoloji müze koleksiyonunu zenginleştiren bir araç olarak görülmüştür. Sonuç olarak arkeolojinin metodolojik ve sosyolojik boyutları dikkate alınmamıştır. Arkeolojik çalışmaların devletin gerçek anlamda destekleriyle gerçekleştirildiği yıllar 1930’ların başında başlamıştır (Tütüncü-Çağlar, 2017, s. 117).
Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ortak Yönleri
Sanat tarihi de Arkeoloji de maddi kültür ile ilgilenmekte, fakat yalnızca bazı nesneler sanat tarihinin odak noktasıdır. Akdeniz’in sanat ve görsel kültüründe bir uzman olan R. R. R. Smith, sanat tarihi ve arkeolojiyi; ”eserler ve sanat eserleri” olarak basit bir ayrıma indirgemiştir. Arkeoloji, insan faaliyetlerinin geçmişteki kalıntılarının birçok (sosyal, ekonomik, dini…) boyutunu incelerken; sanat tarihi, estetik eserleri değerlendirmektedir.
Kaynak: TY – JOUR T1 – ARKEOLOJİ VE SANAT TARİHİ NEREDE BAŞLAMALI, NEREDE BİTMELİDİR? AU – Derya Şahin Y1 – 2019 PY – 2019 N1 – DO – T2 – Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi JF – Journal JO – JOR SP – 2399 EP – 2410 VL – 8 IS – 4 SN – 2147-0146- M3 – UR – Y2 – 2021 ER –
Uzayla – Kültür Evreni
