Duygu Çarkının Yaratıcısı: Robert Plutchik

2006’da ölen Robert Plutchik, ABD doğumlu psikologtur. Albert Einstein Tıp Koleji ve Güney Florida Üniversitesi’nde de çalışmalarına devam etmiş olup ünlü duygu çarkını bu üniversiteler bünyesinde çalışırken oluşturmuştur.

Plutchick’in Duygu Kuramı
Robert Plutchik, genel duygusal tepkiler için psikoevrimsel bir sınıflandırma yaklaşımı önerdi. Sekiz temel duygu olduğunu düşündü: öfke, korku, üzüntü, iğrenme, şaşkınlık, beklenti, güven ve neşe. Plutchik, bu duyguların önceliğini, yüksek hayatta kalma değeri olan davranışların tetikleyicisi olarak göstermektedir.

Duygu Çarkı
Robert Plutchik ayrıca farklı duyguları göstermek için bir duygu çarkı yarattı. Amacı duyguları anlamlandırmak adına sistematik bir yaklaşıma girebilmekti. Robert Plutchik yukarıda belirtilen 8 temel duyguyu 3’lü seviyelere ayırmıştır. Bu 3 seviyenin her biri farklı yoğunlukta duygular içermektedir. Örneğin; temel duygulardan neşe duygusunu ele alalım. Bu duygunun biraz daha az yoğun hali huzur ise, en yoğun hali çoşkunluktur, demektedir.

Karşıt Duygular, Duyguların Karışımları
Yukarıda gösterilen duygu çarkında çarkın yaprakları belirli renklerle belirtilmiştir. 8 temel duygunun her biri bir yaprağı temsil etmektedir. Karşılıklı olan yapraklar ise duyguların zıtlığını anlatır. Örneğin sevinç ve üzüntü karşı karşıya olan yapraklardadır. Birbirinin zıt duyguları olarak ifade edilmiştir.
Yapraklar arasındaki duygular ise o iki yaprağının birleşimi duyguyu ifade eder. Plutchik’in teorisinde farklı duygular birleşerek yeni duyguları oluşturabilir. Günümüzde bu çark Plutchik’in 1980 yılında ürettiği ilk çarktan daha gelişmiş durumdadır.

Ona göre benzer duygular yan yana gösterilen duygulardır, hüzün ve sevinç birbirine uzak kavramlar olduğu için zıt kavramlardır. Plutchik’in duygu çarkı ile beraber ilk kez duyguların şema haline geldiğini, modellendiğini görmekteyiz. Duygular üzerine fikir sahibi olmak istiyorsak bu çark iyi bir başlangıç olabilir.

Uzayla – Kültür Evreni