Geçmişin Geleceği, Radyonun Popülerleşmesi

20. yüzyıla damga vuran, döneminin popüler mecralarından biri olan radyo, iki dünya savaşına da etki etmiş, bazen haberleşme bazen de propaganda aracı olarak kullanılarak tarihe geçmiştir.

Hızı, kolay kullanılabilir olması, değişkenliğiyle yazılı basını egale eden radyo, televizyonun yaygınlık kazandığı ana kadar oldukça popüler olmuştur. Zaten çoğu zaman yeniler eskilerin varlığını tehdit etmiştir.

“Radyoyu daha çok seviyorum, çünkü radyo dinlerken daha güzel şeyler görüyorum.”

Eduardo Galeano

Tüketim toplumu olgusunun dinamikleriyle uyumlu olan radyo, tecimsel yayıncılığın yaygınlaşmasını sağlayarak, kamu yayıncılığının önüne geçmiştir. Amerika’da 1920 yılında ilk radyo kurulmuş, Türkiye’de İstanbul Radyosu adıyla 6 Mayıs 1927’de ilk radyo yayını yapılmıştır.

Türkiye’de en aktif olduğu yıllar olan 1940 ile 1980 arası, haber yayıncılığının yanı sıra spor, tartışma, eğitim ve kültür programları gibi farklı içerikler üretilmiştir. Başlangıçta radyo farklı şekil ve biçimlerde kullanılsada sonrasında ürün ve hizmet tanıtımının yapıldığı bir müzik kutusuna dönüştü.

1990’lara kadar TRT tekelinde ilerleyen radyo, sonrasında özel sermayeli televizyon kanallarının oluşumu ile popülerliğini kaybetmeye başladı.

Radyo programları türlerine göre iki grupta sınıflandırılmaktadır (Erdamar, 1992: 27): Söz ve müzik programları, tablo 1.

Radyo yayınlarında içerik işitsel olduğundan dolayı bu içerikler de söz ve müzikle üretilebilirdi. Bu içerikler radyonun popüler olmaya başladığı 1930’lu yıllardan günümüze kadar pek çok evrim geçirmiştir. Radyo programcılığının bu kadar popüler olmasındaki önemli etken ise farklı tarihi dönemlerdeki işlevi olmuştur. İnsanların değişen ihtiyaçlarına göre programlar yapılmış; eğitim ve hizmetten eğlence programlarına kadar birçok şekilde kullanılmıştır.

Kaynak: Mihalis Kuyucu, Radyonun Müzik Kutusuna Dönüşümü, Dergipark

Uzayla – Kültür Evreni