Renkler geçmişten günümüze hayatımızın önemli bir parçası olmuşlardır. Eski çağlarda sembolik bir iletişim yolu olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Genellikle dinsel ritüeller oluşturma, kamufle olma ve güzelleşme gibi amaçlarla kullanıldı. Sonrasında ise bu kullanım alanı biraz daha genişleyerek tedavi etme, anlamsal çıkarımlar yapma gibi işlevlere sahip olmuştur (Ustaoğlu, 2007). Günümüzde ise diğer kullanım alanlarına ek olarak renklerin bizde çağrıştırdığı anlamlara göre kendi iç dünyamızı farklılaştırmak, onu tanımlamak ve kullanım alanlarına göre uygun renkleri kullanarak amaçlarımızı daha net ve anlaşılır şekilde ortaya çıkarmak için kullanmaktayız.
Renklerin bizlere çağrıştırdıkları anlamlar kültürden kültüre oldukça farklı olabilmektedir. Bunun nedeni olarak ise onları tanımlarken kendi kolektif anılarımızdan ve deneyimlerimizden yararlanırız. Zamanla anlamları o topluluğa özgü bazı anlamlara sahip olmaktadır. Örnek olarak Türkçe’de bulunan kızıl ve al kelimelerine baktığımızda Arapça’dan dilimize geçmiş olan kırmızı kelimesinden oldukça farklı anlama gelmektedir (Dokumacı, 2020). Bu tür farklılıklar olsa da renkler bazı ortak hissiyatları ve mesajları bizlere taşımaktadırlar. Yani aynı zamanda renklerin evrensel yanları olduğunu öznel şekilde yorumlanabilseler de ortak noktalar bulup bizleri birleştirdiği söylenebilir. Mesela beyaz daha çok asalet, barış ve refah gibi kavramları çağrıştırmakta bu sebepten dolayı ortak olarak kullanılan bir deyim olan beyaz bayrak çekmek kalıbını dünyanın başka bir kültürüne sahip bir bireyi bile rahatlıkla anlayabilir.
Renklerin Psikolojik Anlamları
Kırmızı: Mutluluk, tutku ve aşırılık gibi anlamların yanında öfke, korku gibi ifade ettiğinden kan basıncını yükseltme tarzında etkileri vardır.
Turuncu: Hırsı, enerjiyi temsil eden turuncu baskınlık durumunda huzursuzluk gibi etkilere sahip olabilir.
Sarı: Bilgelik, neşe, sezgisellik gibi kavramları temsil etmektedir. Dikkat çekici olmasından dolayı sinir sistemine rahatsızlık verebilir.
Yeşil: Huzur, sakinlik ve doğallık gibi kavramları çağrıştıran yeşil aynı zamanda tembelliği de temsil eder.
Mavi: Umut, derinlik ve sakinlik kavramlarını temsil etse de hüzün, depresifliği de bünyesinde barındırır.
Beyaz: Işık, barış, saflık gibi anlamları vardır lakin beyaz kusur gösterme ve hoşnutsuzluk temasına da sahiptir.
Siyah: Karanlık, son, farkındalığın yitmesi gibi anlamlara sahiptir (Dokumacı, 2020).
Renkler karşınızdaki kişinin kişiliğini de anlatır ve onun hakkında varsayımlarda bulunmanıza yardımcı olur. Böylelikle insanlar hakkında farklı önyargılar geliştirmemize yol açar. Bunu istemsiz olarak yaparız. Simsiyah giyinmiş birini gördüğümüzde onunla iletişim kurmakta çekinebiliriz; soğuk, karamsar birisi olduğunu düşünebiliriz. Bunun nedeni renkler üzerine kodlanmış olan düşünce yapıları ve çağırımlardır.
İnsanlara sahip olduğu kişilik üzerinden bir renk atayabiliriz ve o insan her aklımıza geldiğinde o renk de yanında gelir. Etiket olarak yapıştırılmaya oldukça müsait olan bu konu yüzünden aslında bazı renk kullanımlarımıza dikkat ederek bazı ön yargıların oluşmasını engelleyebilir ya da kendimizi daha doğru lanse edebiliriz. Çoğu tanınan ve ünlü kişilere baktığımızda imaj yaratımında genellikle bir yardım aldıklarını görürüz. Kendilerini istedikleri şekilde yansıtmak için renkleri kullanırlar ve o renklerle anılmak isterler. Genelde daha sert, disiplinli ve ağır görünmek isteyen siyasetçiler, avukatlar ve bankacılar gibi gruplar koyu renk grubuna giren bordo, siyah, lacivert gibi renkleri tercih ederler. Daha ulaşılabilir olarak görünmeleri gerektiğinden hizmet sektöründe çalışan insanlar genelde yeşil, kahverengi ve mavi gibi renklere başvurur (Çağan, 2005).
Renklerin algısal olarak biz insanları bu kadar çok etkilemesi biraz ürkütücü görünse de onları kullanmayı öğrenip bir çok yönden kendimizi geliştirmek ve çoğu şeyi daha işlevli hale getirmek konusunda bir araç olarak kullanabiliriz. Tabii renklerin dünyası oldukça büyük olduğundan bu konuda ustalaşmak biraz zaman alabilir.
Kaynakça:
- ÇAĞAN, M.(2005). Sizin Renkleriniz, Bir Harf Yayınları
- DOKUMACI, M.(2020). Renklerin İnsan Yaşamındaki Etkileri ve Renklerin Tarih Boyunca Yolculuğu
- USTAOĞLU, E.(2007). Renklerin İnsan Yaşamındaki Yeri
