Kısa Kısa: 20. Yüzyıl Başından Günümüze Mimari Stiller

Modern mimarlık, endüstriyel devrimden bu yana ortaya çıkmış 19. yy. ve 20. yy. başında en popüler günlerini yaşamış mimari stiller döneminden biriydi. Bauhaus okulunda olgunlaşan bu stilde hakim mimariye eleştiri vardı.

Mimarlık, mevcut dönemin mimarlığından bunaldıkça, yeni şeyler denemek isteyen mimarlarla gelişimini devam ettirmektedir. Biz bugün geçmişe bakarken dönemler ve stiller içerisinde incelemiş olsak da geçmişte bazı mimarların yapıyı yaparken kendini bir akım içerisinde hapsetmediğini aksine var olan üsluplar içerisinde yenilik arayaşında olduklarını unutmamak gerekir.

Aşağıda açıklanan stiller de kendince bir arayış, geçmişe dönüş yahut yenilik içermektedir. Modern mimarlığın etkisi evrenseldir. Varlığı birçok yapım tekniğini yerle bir etmiş, yapamadıkları da yeni stillere ilham olmuştur. Gelin bu popüler stillerden bazılarına göz atalım.

1. Rasyonalizm – Mimari Stiller

Rasyonalizm, İtalya’da temellerini atan antik Roma mimarisinin yapısından ve simetrisinden ilham alan, klasisizm ve neoklasisizmde görülen süslemeleri içermeyen mimari stiller içerisindedir.

Bu ideoloji, 1926’da Gruppo 7 olarak adlandırılan bir grup mimar tarafından benimsendi. Amaçları abartısız bir şekilde zarif binalar oluşturmak, modern mimarlığın sunduğu mantık, düzen ve yeni malzemelerin yanında tarihe atıf yapan oranları kullanabilmekti. Yani bir antik oran esintisi uygulamak.

Resim: Rasyonalizm’in En Bilinen Yapılarından
Palazzo Giuliano.
Yer: Turin, İtalya.
Yapım Yılı: 1930.
Mimarlar: Gino Levi ve Montalcini ve Giuseppe Pagano.

2. Organik Mimari

Organik mimari insan barınma ihtiyaçları ile doğal hayatın bir uyum içinde yer almasını savunan bir mimarlık felsefesi ve anlayışıdır.

Doğanın, yapının, çevrenin, iç dekorasyonun bir uyum içerisinde olmasını savunur. Frank Llyod Wright, bu felsefenin altyapısını ve örneklerini veren isimdir.

Resim: Şelale Evi.
Yer: 1491 Mill Run Rd, ABD.
Yapım Yılı: 1935. .
Mimar: Frank Lloyd Wright.
Web Sitesi: fallingwater.org

3. Brütalizm

Brütalist mimari olarak da bilinen Brütalizm, 1950’lerde ortaya çıkan ve 20. yüzyılın başlarındaki modernist hareketten gelişen bir stildir.

Sert, soğuk, masif geometrik yapı, beton kullanımı ile dikkat çeker. Yüksek blok binalar savaş döneminin yoksul kesimine hitap eden yapılara dönüştükçe savaş sonrası birçok brütalist bina yıkıldı. Son yıllarda bir geçmişe ait bir stil olarak yeniden değerlendirildiği görülmektedir.

Resim: Trellick Binası.
Yer: Londra, İngiltere.
Yapım Yılı: 1972.
Mimar: Ernő Goldfinger.

4. High-Tech

1970’lerde ortaya çıkan bu stil yeni teknolojileri tasarıma dahil etmesi ile bilinir. İşlevsel unsurların, mekanik unsurların ortaya konulduğu görülür. İşlevlerin, binanın ardında kalan sistemin daha cesurca vurgulandığı stildir.

Resim: Pompidou Merkezi.
Yer: Paris, Fransa.
Yapım Yılı: 1977.
Mimarlar: Renzo Piano, Richard Rogers, Peter Rice, Su Rogers, Gianfranco Franchini, Mike Davies
Web Sitesi: www.centrepompidou.com

5. Postmodernizm

1960’ların sonlarında modernizme karşı bir tepki olarak ortaya çıkan bir mimari tarzdır.

Modern mimari; katı kuralları, yerellikten bağımsızlığı, zamanla oluşan tekdüzeliği sebebiyle eleştiri içerisindeydi. Uygulamada postmodern mimari; şekil, renk gibi unsurları kullanarak değişik yapısal formlar üretti. Doğa formlarının mimariye yansıdığı örnekleri de çoğunlukla bu stil içerisinde görürüz.

Resim: Sidney Opera Binası.
Yer: Sidney, Avustralya.
Yapım Yılı: 1973.
Mimar: Jørn Utzon.
Web Sitesi: www.sydneyoperahouse.com

6. Dekonstrüktivizm

Dekonstrüktivizm, parçalanma ve yüzey üzerine yayılma fikrinin çokça görüldüğü mimari stildir.

Yapılarında monte edilmiş izlenimi yaratır. Modern mimarinin kuralcılığından uzak durmaya çalışır. Mekanları daha bağımsız yaratır. Postmodernizmle benzeyen yanları olan bu stil, süslemeyi reddetmesi ile belirgin olarak ayrılır.

Resim: Dans Eden Ev.
Yer: Prag, Çek Cumhuriyeti.
Yapım Yılı: 1996.
Mimar: Frank Gehry, Vlado Milunić.
Web Sitesi: www.dancinghousehotel.com

Uzayla – Kültür Evreni