En tanınmış kurgu eserinde Thomas More, ideal ve fantastik bir dünyayı tanımlamak için kullandığı “ütopya” terimini icat etmesiyle tanınır. Çalışmalarında, ortak bir kültür ve yaşam tarzına sahip sofistike bir ada toplumu sunuyor. Terim Yunanca “hiçbir yer” anlamına gelen ou-topos kelimesinden geliyor. Popüler inanışın aksine, “iyi bir yer” anlamına gelen benzer Yunanca terimin tam tersi, ab-topos. Kitabın ana konusu, “mükemmel” bir dünyanın var olma olasılığıdır. Aynı zamanda Avrupa’daki mevcut siyasi düzensizliği vurgulamanın bir yolu olarak da hizmet ediyor.
Örnek olarak “Ütopya”yı kullanarak Avrupa medeniyetinde reform yapmayı hedefleyen More, 1516’da yazılan ve Ütopyadaki yaşam tarzının sindirimi kolay olmayan acı bir ilaç gibi bir şey olduğunu anlatan kitapta bunu yapmaya çalıştı. Ancak bal gibi bir şeyle kaplandığında onu sindirmek daha kolaydır. Yani Ütopik yaşam tarzı ideal görünüyor ama gerçekte öyle değil. İngiliz Rönesansı’nın kilit bir karakteri olan More, insanların ahlaki ve politik yükümlülükleri konusunda tutkuluydu.
Ütopya’da tasvir edilen toplum, Thomas More’un o zamanlar parçası olduğu, skandal, yolsuzluk ve komployla dolu olandan farklıdır. İçinde yaşadığı dünyadan açıkça hoşnutsuz olan More, sayfada tamamen farklı bir yer kurmaya çalıştı — sonuçta yazarın hayatına mal olan hiyerarşilerden arınmış bir dünya. Bu karşıt bağlantı, yazarın zamanındaki siyasete katılımı ve icat ettiği Ütopya ile kanıtlanır: Ütopya toplumsaldır ve halkının taleplerini zahmetsizce yerine getirmesini sağlarken, Avrupa toplumu insanların yalnızca kendi zenginliklerini ve mülklerini yoksulluk içinde olarak tanımlanan halkın pahasına artırmaya çalıştıkları bir yer olarak tasvir edilir. İngiltere’nin Anvers büyükelçisi olarak görev yaparken, kendisini ana karakter olarak da yaratan Thomas More, eski arkadaşı Peter Giles ile karşılaşır. Hikayenin ana konusu, Giles’ın Raphael Hythloday’i filozof ve maceracı bir gezgin olan More ile tanıştırmasıyla şekillenmeye başlar. Birinci Kitap’ta, bu karakterler siyasetin ve felsefenin işlevleri ve iki disiplinin bağlantı şekli hakkında tartışmaya başlar.
Hythloday’in olağanüstü siyaset ve felsefe bilgisi ve anlayışı, Hythloday’in kralın danışmanı olarak hizmet etmesini öneren Giles’a ve Thomas More’a ilham veriyor. Hythloday reddeder ve felsefi düşünme ve yeni bilgi edinme kapasitesini sınırlayacağı için bir krala neden rehberlik etmenin veya tavsiyede bulunmanın faydalı olmadığını düşündüğünü göstermek için Kardinal Morton ile bir akşam yemeği örneği sunar.
Hythloday’in görüşüne göre bir kral, yönlendirilmek yerine basitçe teyit edilmek ister; herhangi bir politika önerisi, farklı bir bakış açısına sahip biri için saçma görünür. Bu siyasete yol açar ve Hythloday, ütopik siyasetin, özellikle ortak mülkiyet fikri söz konusu olduğunda, Avrupa’dakilerden çok daha fazla tercih edildiğini düşündüğünü söyler. Hythloday ve Thomas More bu noktada tartışıyor, ancak Giles ve Thomas More Ütopya hakkında daha fazla şey bilmek istiyor. İlk kitap burada bitiyor.
Üçü öğle yemeğinden sonra sohbetlerini ikinci kitapta alırlar. Hythloday, ütopik toplumun gelişimini ve temelini akıl, ortak mülkiyet, üretim, yoksulluğun olmaması veya zenginlikteki eşitsizlikler, ahlaksız veya şiddet içeren davranışların olmaması ve din özgürlüğü üzerine tanımlar. Hythloday, Ütopyanın Avrupa’dakilerden daha iyi bir toplum olduğu konusunda hala kararlıdır. Sonunda, More ve Giles bu kültüre yanıt vererek, bazı yönlerin garip, mantıksız ve hatta gülünç olsa da, diğerlerinin Avrupa toplumlarına gerçekten çok yardımcı olabileceğini belirtiyor.
Kitaptaki sembolik ögelere gelirsek az da olsa birkaç tane örnek verilebilir. Raphael Hythloday Ütopya’yı bir ideal olarak tasvir ediyor; orada yaşayan insanlar materyalizme inanmıyor, gümüşe ve altına değer vermiyorlar. Ayrıca gümüş ve altının doğada toprağın altına gizlendiğini iddia eder. Ancak, yararlı yaşam kaynakları doğa tarafından verilir. Dolayısıyla insan onları bulabilmek için toprağa dalmamalı çünkü hava, su, toprak gibi yaşam kaynaklarına insan tarafından ulaşılamaz.
Altın, Ütopyadaki insan egosunun ve egemenliğinin nihai sembolüdür. Zengin insanlar bunu servetlerini başkalarına göstermek için kişisel dekorasyon olarak kullanırlar ve hırsızlar ve yöneticiler bunu elde etmek için diğerlerinden yararlanır. Dahası, uluslar savaşmak için savaşa asker gönderir ve bunun için yok olurlar. Altının esasen etkisiz olmasına rağmen, bunların hepsi hala oluyor. Avrupalı meslektaşlarının aksine Ütopyalılar, bol miktarda olmasına rağmen altını hor görüyorlar. Ütopyalılar, diğer kültürlerin üyelerinin kendilerini mecazi olarak kendi para arzusuna bağlamalarına benzer şekilde, onları aşağılamak için kölelerini altınla bile bağlarlar.
Bir diğer örnek ise “bahçe” ve “ada” sembolleridir. Ütopya’da bahçe ve ada tamamlayıcı semboller olarak hizmet eder. Birincisi, insan çabasının ve tutkusunun çevreye nasıl yerleştirildiğinin ve uyum sağladığının bir örneğidir. Adem ve Havva’nın Tanrı’ya hakaret etmeden önce Cennet Bahçesi’nde yaptığı gibi, bu aynı zamanda insanların uyum ve keyif içinde yaşadığı Cennet kavramını da sembolize eder. Raphael Hythloday, Thomas More’un Antwerp’teki bahçesine Peter Giles ile katılırken Ütopya hakkındaki argümanını Ütopya kitabında aktarıyor. Sanki bu adamlar eğitim, etik ve felsefe üzerine araştırma yoluyla mükemmel toplumu yansıtmak için Cennet’e geri götürülmüş gibidir.
Ek olarak, Ütopyalıların en güzel zevklerinden biri, yaratıcıları Utopus gibi bahçelerine titizlikle bakmaktır. Avrupa’daki gururlu, şiddet yanlısı diğerlerinin aksine, daha çok ima ettikleri gibi Cennete daha yakınlardır. Gerçek şu ki Ütopya, Avrupalıların ideal olarak Cennet Bahçesi’nin yeri olduğuna inandıkları ve Bahçe ile Cennet arasındaki ilişkiyi güçlendiren Yeni Dünya veya Amerika kıyılarından yola çıkıyor.
