Ad hominem argümanları, tartışmalarda, gündelik konuşmalarda insanların oldukça yaygın kullandığı mantık hatalarından birisidir.
Mantık hatası olmasının nedeni ise, bireyin ileri sürdüğü argüman, karşı tarafın iddiasını onun kişilik özellikleriyle bağlantılı olarak reddetmesine dayanır.
Karşı tarafın iddiasına karşı çıkmakta kullanılan yöntemlerden biri, onun kişiliğine dolaylı olarak saldırmaktır. Bu mantık yanılgısını, politik tartışmalarda, münakaşalarda, mahkeme salonlarında yaygın olarak görebiliriz. Örneğin:
Görgü Tanığı: X kişisinin A kişisine saldırdığını gördüm.
Savunma Avukatı: Görgü tanığı, uyuşturucu bağımlısı dolayısıyla onun sözleri güvenilmez.
Fark edildiği gibi, olayın, tanığın uyuşturucu bağımlısı olması ile bir ilgisi bulunmamaktadır. Fakat avukatın argümanı ile tanığın kişisel özellikleriyle olay bağdaştırılmıştır.
Aristoteles’e göre, tartışmalardaki bu yanlışlıklar nesnelerin bizzat kendilerinin değil, göstergelerinin, yani dilsel ifadelerinin kullanılması nedeniyle ortaya çıkmaktadır (Aristoteles, 2007: 7-8).
Ad hominem, kişinin söylediği fikre karşı onun söylemleri yerine şahsına karşı yapılan mantık hatasıdır. Böylece kişinin özelliklerini karalayarak, onun söylemlerinin de yanlış olacağı algısı yaratılır. Ortaya atılan konunun tartışılması yerine ortaya atanın kişiliği eleştirilerin odağı olur. Bu nedenle de ad hominem, ”kişiye karşı” manasındadır (Damer, 2009: 198).
Bu mantık yanılgısı aşağıdaki mantıksal biçime sahiptir:
- A kişisi X iddiasında bulunur.
- B kişisi, X iddiasını tartışmak yerine A kişisine saldırır.
- Bu nedenle A’nın iddiası yanlıştır.
Örnek:
Su: Bu binaların deprem nedeniyle yıkılması yanlış, burası deprem bölgesi değil.
Fırat: Elbette binaların yıkılmasını istemiyorsun çünkü binaların çoğu senin.
Sonuç olarak, karşıdaki kişinin argümanlarını ele almaktansa rakibe kişisel bir saldırı yapıldığında bu mantık hatasına düşülmektedir.
Kaynaklar: Durhan, G. (2021). Argumentum Ad Hominem Mantık Yanılgısı . Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 9 (2) , 383-391 . DOI: 10.18506/anemon.819243
Uzayla – Kültür Evreni
